Rys historyczny

Historia

Dekretem z dnia 16 sierpnia 1968 r. ks. Prymas Polski Stefan Kardynał Wyszyński Metropolita Gnieźnieński i Warszawski powołał ks. Henryka Berkę na stanowisko wikariusza przy Parafii Świętej Trójcy w Bydgoszczy z wyznaczonym zadaniem zorganizowania duszpasterstwa i zamieszkaniem na Błoniu. Z początkiem października ks. H. Berka w porozumieniu z władzą duchowną przystąpił do prac przystosowujących kaplicę, pełniącą dotychczas funkcję kostnicy, dla celów duszpasterskich. Prace te polegały na doprowadzeniu energii elektrycznej, wybudowaniu dojścia zewnętrznego - schodów do istniejącej piwnicy, służącej jako kostnica, powiększeniu kaplicy o istniejącą zakrystię, a w miejsce tej dobudowaniu nowej obitej supremą i otynkowanej. 1 listopada 1968 r. po zakończeniu robót budowlanych, została po raz pierwszy odprawiona MSZA św. i procesja za zmarłych. Powoli kaplica stawała się "kościołem" dla wielu ludzi z Błonia i Jarów, tym bardziej, że od połowy listopada zaczęto odprawiać w niedzielę pięć Mszy św. Dzięki ofiarnej pomocy wiernych ks. H. Berka mógł dokonać zakupu niezbędnych sprzętów, szat, bielizny liturgicznej. 19 lutego 1969 r. Kuria Metropolitalna w Gnieźnie stwierdziła, że "kaplica na cmentarzu parafialnym pod wezwaniem Świętej Trójcy w Bydgoszczy posiadająca wszelkie uprawnienia przysługujące kaplicom publicznym według kanonu 1188 i 1191 Kodeksu Prawa Kanonicznego, nosi tytuł CHRYSTUSA KRÓLA". 23 marca ks. H. Berka dokonał erekcji Drogi Krzyżowej (namalowanej na drewnie przez ks. mgr Bolesława Dzierwę), następnie zakupił żłóbek, szafę trzydrzwiową do przechowywania paramentów i szat liturgicznych, figurę do Grobu Pańskiego, figurę Chrystusa Zmartwychwstałego, świecę Wielkanocną - Paschał. Na ołtarzu umieszczono tabernakulum wykonane z metalu ognioodpornego. W maju 1969 r. przed kaplicą wybudowano taras betonowy z otworami na filary, które w przyszłości miały utrzymać zadaszenie. Od strony osiedla Błonie, na wprost kaplicy, w oparkowaniu cmentarza umieszczono bramę, na co natychmiast zareagowało Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury żądając jej usunięcia: "bo to zagraża życiu ludzkiemu, ponieważ w 1970 r. obok cmentarza przebiegać będzie linia tramwajowa". Dziś już wiemy, że nie było to prawdą.

26 maja był ważnym dniem nie tylko z racji Święta Zesłania Ducha Świętego. Na cmentarz, w ramach Wizytacji Kanonicznej Parafii Świętej Trójcy, przybył ks. Prymas Stefan Kardynał Wyszyński i wygłosił Słowo Boże, zachęcał do gorącej modlitwy o budowę kościoła dla osiedla Błonie za przyczyną zmarłych spoczywających na tym cmentarzu. "Kapłanowi tu pracującemu polecam, by każdej niedzieli i w święta wraz z wiernymi za przyczyną tych dusz modli3 się o łaskę zezwolenia na budowę świątyni". Ks. H. Berka w porozumieniu z władzą duchowną przystąpił, pod koniec czerwca, do ryzykownej inwestycji pobudowania na cmentarzu drewnianego baraku o powierzchni 75 rn2, który w przyszłości miałby służyć katechizacji. Budowa tego baraku wywołała falę protestów wśród władz administracyjnych. Żądano natychmiastowej jego rozbiórki. Ks. Berka z wyroku sądu został ukarany grzywną w wysokości 5.500 zł i nawet odwołanie się do Sądu Wojewódzkiego nie pomogło. Sąd utrzymał wyrok doliczając I .100 zł kosztów sądowych. Władze administracyjne za uchylanie się od nakazu rozbiórki zaczęły wyznaczać grzywny. Kar nie płacono. Jedno upomnienie goniło drugie i grzywny wzrastały.

13 października 1969 r. Ks. H. Berka otrzymał ustalenia Sesji Kurialnej odbytej z udziałem Jego Eminencji ks. Kardynała Prymasa w dniu 12 września, która określała jego kompetencje: "ks. Berka otrzymuje jurysdykcję dla siebie i swoich współpracowników na terenie osiedli Błonie - Jary, w stosunku do wszystkich, którzy się do niego zgłoszą o jakąkolwiek posługę duszpasterską [...] będzie prowadził księgi metrykalne tylko dla tych, którzy będą korzystali z kaplicy u niego personalnie [...], ma prawo do dochodów i ofiar składanych w kaplicy oraz z ewentualnych akcydensów [ ... [ pokładne należy do właściwego ks. Proboszcza [ ... J kolęda należy do kompetencji ks. Berki". 26 października odbył się pierwszy odpust ku czci Chrystusa Króla, patrona kaplicy. Sumę odpustową odprawił ks. Szambelan Kazimierz Sojka, Proboszcz Parafii Macierzystej.

21 stycznia 1970r. ks. Berka w porozumieniu z władzą duchowną udał się do Komitetu Frontu Jedności Narodu Nr 14 dla osiedli Błonie i Jary z prośbą o przekazanie odpowiednim władzom postulatu mieszkańców Błonia o otrzymanie pozwolenia na budowę kościoła. W odpowiedzi radny ob. Stolcmann, sekretarz miejski PZPR nie wyraził zgody, tłumacząc się brakiem materiałów budowlanych. Ks. H. Berka również toczył "boje" z MRN, która zabroniła używać aparatury nagłaśniającej. Ostatecznie po interwencji władz duchownych i dłuższej korespondencji z Dyrekcją Okręgu Poczty i Telekomunikacji, w maju 1971 r. udzielono zezwolenia na wykorzystanie aparatury w kaplicy. Bez względu na trudności ciągle jednak trwały prace budowlane. Otynkowano barak i przygotowano jedną salkę katechetyczną.

25 września 1970r. Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych odwołało decyzję PMRM i MRN odnośnie rozbiórki baraku. Uchylono też grzywny administracyjne.

We wrześniu 1971 r. przystąpiono do pobudowania grobowca z przeznaczeniem na kostnicę, na co MRN zareagowała niechętnie, formułując szereg zarzutów pod adresem ks. H. Berki. To na szczęście nie wpłynęło na zahamowanie budowy.

Dnia 23 grudnia ks. Berka otrzymał dekret w sprawie duszpasterstwa przy kaplicy publicznej pod wezwaniem Chrystusa Króla w Bydgoszczy, który określił granice OŚRODKA DUSZPASTERSKIEGO i kompetencje każdorazowego Rektora kaplicy. Ks. Prymas dekretem z dnia 15 grudnia mianował REKTOREM kaplicy ks. H. Erkę. Do Ośrodka Duszpasterskiego należą zamieszkujący przy ulicy: Nowotki, Findera, Bojowników PPR nr 2, Waryńskiego, Gałczyńskiego. Następny dekret ks. Prymasa z dnia 22 października 1973 r. włączył kolejne ulice: Kasprzaka, Okrzei, Morcinka, Korczaka. Ośrodek liczył 17 tys. wiernych. Następny dekret, który przyłączył dalsze ulice był z dnia 23 maja 1977 r.: Drzymały, Stawowa (strona nieparzysta od nr 47 do końca, strona parzysta od nr 40 do końca), Władysława IV nr 1,3,5, Jana z Brzozogłów nr 2,3,4,6, Słupskich nr 1,2,3,4, Orłowity nr 1,2,3,5, gen.Kosińskiego nr 1,2,3,4, gen. Madalińskiego nr 2,4,6,8. Ostatni dekret przyłączył z dniem 1.1.1987 r. następujące ulice: Stawowa do końca, Wysoka, Szwoleżerów, Lotników, Koszarowa i 16 Pułku Ułanów.

Wracając do planów budowlanych, 10 grudnia 1972r. ks. Rektor otrzymał pozwolenie na budowę wiaty, jednak ze względu na niesprzyjającą pogodę do prac przystąpiono dopiero 15 marca 1973 r. Projekt wykonał mgr inż. arch. Stanisław Jureko, inspektorem nadzoru został Jan Tafliński. Ks. Berka zwrócił się do ks. Prymasa z prośbą o poświęcenie wiaty, co nastąpiło 18 czerwca 1973 r. W grudniu rozpoczęto starania o rozbudowę wiaty z podpiwniczeniem. Jednak załatwienie tych formalności szło bardzo opornie.

14,15,16 czerwca 1974 r. to niezwykły moment w życiu Parafii. Odbyła się bowiem pierwsza w historii Ośrodka Duszpasterskiego Wizytacja Kanoniczna, którą przeprowadził ks. Biskup Jan Czerniak. Ks. Biskup przy udziale licznie zgromadzonych wiernych odprawił Mszę św. i wygłosił Słowo Boże. Następnie spotkał się z poszczególnymi zespołami duszpasterskimi: matkami i ojcami różańcowymi, przedstawicielami rodzin, chóru, budowniczych wiaty, scholi dziewcząt, grupy charytatywnej, ministrantów, lektorów, psałterzystów, młodzieży i dzieci, wizytował biuro parafialne i mieszkania księży wikariuszy. Udzielił sakramentu bierzmowania, uczestniczył w Apelu Jasnogórskim przygotowanym przez różne grupy duszpasterskie. 16 czerwca ks. Biskup zakończył wizytację modlitwą, jednocześnie podkreślił swoje poparcie dla planów budowlanych.

W tym samym miesiącu przystąpiono do podłączenia kaplicy do miejskiej sieci wodociągowej. 19 lipca 1974 r. Urząd Miejski wydał pozwolenie na rozpoczęcie prac związanych z rozbudową kaplicy. Przystąpiono do rozbiórki wcześniej dobudowanej małej zakrystii oraz prezbiterium, a następnie do prac wykopowych, szalunkowych, zbrojarskich, zalania części stropu podpiwniczenia, przymocowania konstrukcji metalowej, kładzenia dachu, montowania ram okiennych i drzwi wykonanych z metalu. Budowę na rok 1974 zakończono 25 listopada. W następnym roku planowano wykonać: otynkowanie słupów nośnych, pomalowanie farbą konstrukcji metalowej, kładzenie lastryka, zrobienie podbitki i wykończenie prac w podpiwniczeniu.

7 marca 1976r. przybył do Parafii ks. Biskup Jan Michalski, aby poświęcić nowe tabernakulum i erygować nowe stacje Drogi Krzyżowej, dzieła plastyka mgra Ireneusza Daczki z Rydzyny k/Leszna. Wnętrze kościoła wyposażono w rzeźby Chrystusa Króla, Matki Boskiej Częstochowskiej, płaskorzeźby św. Józefa, tło dla nowej chrzcielnicy, nowy ołtarz, sedilia i metaloplastykę w prezbiterium. Wszystko to zostało wykonane przez w/w mgr I. Daczko. Wyposażenie kaplicy i prezbiterium poświęcił ks. Biskup Jan Czerniak 19 listopada 1976 r. będąc na uroczystości odpustowej Chrystusa Króla.

1 maja 1977 r. przystąpiono do betonowania głównego ganku, a w lipcu Spółdzielnia Pracy Eltemont zakończyła pracę oświetlenia ganków prowadzących do kaplicy.

Władza duchowna od wielu lat zabiegała u władz wojewódzkich o zezwolenie na erekcję nowej Parafii dla osiedla Błonie. Odpowiedź zawsze była odmowna. 3 stycznia 1978r. wojewoda inż. Lehmann po rozpatrzeniu pisma Kurii Metropolitalnej z dnia 6 grudnia 1977 r. nie zgłosił zastrzeżeń przeciw utworzeniu Parafii przy kaplicy publicznej p.w. Chrystusa Króla. Ks. Prymas Stefan Kardynał Wyszyński dekretem z dnia 2 lutego 1978 r. przekształcił utworzony w dniu 15 grudnia 1971 r. Ośrodek Duszpasterski w PARAFIĘ RZYMSKO - KATOLICKĄ p. w. Chrystusa Króla. Również zalecił obowiązki duszpasterskie w tej Parafii ks. Rektorowi H. Berce, w charakterze wikariusza ekonoma. 15 marca dekretem nr 1421/78 PR ks. Prymas mianował ks. Berkę PROBOSZCZEM.

Ks. Proboszcz kontynuował prace budowlane. 20 kwietnia złożył w Urzędzie Wojewódzkim projekt techniczny Domu Parafialnego, który został zweryfikowany przez inż. E. Kaliskiego. Wykonał on tę pracę bezpłatnie dla dobra Parafii. 21 czerwca 1978 r. Urząd Miejski Wydział Gospodarki Terenowej wydał decyzję pozwalającą na rozpoczęcie budowy Domu Parafialnego. Prace przebiegały wyjątkowo szybko ze względu na duży udział parafian. W listopadzie przystąpiono do zalewania stropu parteru, 3 września podłączono dom parafialny do elektrociepłowni, a następnie zalano strop nad piętrem, w styczniu 1980r. osadzono okna i drzwi. Po Wielkanocy 1980r. kontynuowano prace budowlane: kładzenie podkładu pod posadzkę, instalacja wewnętrzna, tynkowanie Domu Parafialnego na zewnątrz, prace malarskie na zewnątrz budynku, końcowe prace sanitarne, kładzenie parkietu na piętrze, a wykładziny na parterze.

25 sierpnia 1980 r. dzieci i młodzież rozpoczęły katechizację w Domu Parafialnym w pięciu salkach katechetycznych. Skończył się koszmar ciasnego baraku i nauki w podpiwniczeniu kaplicy. Do nowego budynku przeniesiono też biuro parafialne. 21 września z polecenia ks. Prymasa i w jego zastępstwie przybył ks. Biskup Jan Michalski, który odprawił Mszę św., wygłosił Słowo Boże, po czym z licznie zgromadzoną rzeszą parafian dokonał poświęcenia Domu Parafialnego. Następnie ks. Biskup przemówił do wiernych na placu przed budynkiem wyrażając radość z dzieła jakie zostało wykonane, a zarazem życzył Parafii doczekania się na otrzymanie zezwolenia na budowę kościoła. Od jakiegoś czasu ks. Proboszcz czynił takie starania. 1 czerwca 1981 r. Parafia otrzymała odpis wojewody dr inż. Królewskiego do Kurii Metropolitalnej, w którym powiadomił, iż polecił Wojewódzkiemu Biuru Planowania Przestrzennego wyznaczenie lokalizacji pod budowę kościoła dla osiedla Błonie. Po wielu dyskusjach, wstępnie przyjęto teren wskazany przez ks. Proboszcza - plac cmentarza komunalnego u zbiegu ulic Lotników i Stawowej. 23 maja 1982 r. podano parafianom radosną wiadomość, że pismem z dnia 17 maja Parafia nasza otrzymała pozwolenie na BUDOWĘ KOŚCIOLA. Ostatecznie decyzję tę potwierdziło Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego 26 lipca 1983 r.

Projekt budowy opracował mgr inż. arch. Stanisław Jureko, projekt konstrukcyjny wykonał inż. Zbigniew Arciszewski, instalację elektryczną inż. Ryszard Klawiński, instalację wodno-kanalizacyjną i centralnego ogrzewania - inż. Krystyna Popielewska. Zaprowadzono również "Złotą Księgę", do której wpisywali się indywidualni ofiarodawcy. Najpierw, bo już w czerwcu 1982r. rozpoczęto budowę pomieszczenia gospodarczego, po czym, po wydanej decyzji w 1983r., przystąpiono do prac właściwych. Były one prowadzone od godz. 7 do 19-tej, podjęto społecznie prace w wolne soboty w cegielni w Fordonie, co umożliwiło, kupno poza przydziałem 200 tys. sztuk cegieł. Liczna pomoc wiernych sprawiała, że prace posuwały się szybko i sprawnie.

5 września 1984 r. Przybył do naszej Parafii, na teren budowy ks. Prymas Kardynał Józef Glemp z Biskupami pomocniczymi: ks.Biskupem Janem Czerniakiem, ks. Biskupem Janem Michalskim, ks. Biskupem Janem Nowakiem, by dokonać wmurowania kamienia węgielnego, poświęconego 20 czerwca 1983r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Poznaniu (w czasie II pielgrzymki papieża do Polski) pod budujący się kościół. Po powitaniu dostojnych gości przez księdza Proboszcza i dzieci, z udziałem parafian dokonano aktu erekcyjnego i wmurowania kamienia węgielnego. Mszę św. odprawił ks. Biskup Jan Nowak, a Słowo Boże wygłosił ks. Prymas. Po Mszy sw. nastąpiło spotkanie w Domu Parafialnym z zaproszonymi 30 kapłanami i ok. 100 budowniczymi, na którym ks. Prymas dziękował za liczne ofiary i pomoc.

Po przerwie zimowej w 1985 r. kontynuowano prace murarskie. Wyciągnięto mury na projektowaną wysokość, ustawiono na nich konstrukcję stalową, zabetonowano fundamenty pod przyszłą kruchtę kościoła. 4 października 1986 r. wciągnięto krzyże na wieże. Każdy z nich o ważył 2 tony. Największą radością dla parafian, szczególnie tych którzy pośrednio czy bezpośrednio włączyli się w budowę świątyni, był dzień 24 grudnia 1986 r. kiedy to w nowym, jeszcze niewykończonym kościele, została odprawiona, przez ks. Biskupa Jana Nowaka w koncelebrze księży miejscowych, PIERWSZA PASTERKA.

6 marca 1987 r. ks. Dziekan Prałat Jerzy Gołębiewski, Proboszcz Parafii Świętej Trójcy, dokonał poświęcenia nowej Drogi Krzyżowej. Stacje Drogi Krzyżowej wykonał dr Henryk Pracz, pracownik Politechniki Gdańskiej.

26 września 1987 r. zakończono prace tynkarskie w kościele. Usunięto rusztowania, przystąpiono do układania rur odprowadzających wodę deszczową. W październiku rozpoczęto budowę bocznych krucht, następnie 3 lipca 1988 r. zaczęto betonowanie obejścia wokół świątyni. Kolejnym istotnym wydarzeniem było przybycie 1 grudnia 1988 r. ks. Józefa Kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski, który dokonał konsekracji kościoła. W czasie przygotowywania się do tego święta świątynia została otynkowana, wykonano sufit, położono płytki na ściany do wysokości okna, ułożono posadzkę, wykonano Stół Eucharystyczny i Słowa Bożego, tabernakulum, płaskorzeźbę Chrystusa Zmartwychwstałego. Brakowało jedynie żyrandoli i ławek. W uroczystości konsekracyjnej wziął udział również ks. Biskup Jan Nowak i zaproszeni kapłani. Po Mszy św. ks. Prymas spotkał się z budowniczymi, złożył im gorące podziękowanie za trud postawienia pięknej świątyni.

18 marca 1989 r. ustawiono 6 konfesjonałów, które wykonał Czesław Nowak, a zaprojektował dr Henryk Pracz, w lipcu ustawiono pierwsze ławki tego samego wykonawcy i projektanta. 3 września 1990 r. zostało zrobione przez pana Tlankę z Torunia nowe nagłośnienie natomiast 24 kwietnia 1991 r. z Węgrowa odebrano trzy dzwony wykonane przez braci Kruszyńskich. Pierwszy waży 250 kg i nosi imię "Józef" na pamiątkę ks. Prymasa, który konsekrował kościół. Drugi o wadze 500 kg i imieniu "Stefan", by upamiętnić Prymasa Tysiąclecia Kardynała Wyszyńskiego. Trzeci, 700 kg, o nazwie Jan Paweł II, aby uwiecznić naszego Rodaka Papieża Jana Pawła II. 12 maja ks. Biskup Jan Nowak dokonał konsekracji dzwonów. 201istopada 1991r. zawieszono nowe żyrandole zrobione z drewna modrzewiowego przez Cz. Nowaka. W maju 1995 r. sprowadzono z Wenecji materiał przeznaczony na mozaikę Chrystusa Króla. Została wykonana w roku 1995-1996 i osadzona na frontonie kościoła na przełomie czerwca i lipca 1996 r. Wykonał ją ks. H. Kaszycki - salezjanin z Bydgoszczy Fordonu. Sztuki tej nauczył się w pracowni mozaiki na Watykanie w Rzymie.

Wszystkie te prace budowlane: starej kaplicy, domu parafialnego i nowego kościoła były dziełem ks. Proboszcza, a nade wszystko parafian. Dzięki modlitwom, wysiłkowi i ciężkiej pracy dzisiaj możemy być dumni z naszego Domu Bożego p.w. Chrystusa Króla.

Anna Barbachen